Doordat je praktisch je halve leven online leeft – of je nu winkelt, betalingen doet, werkt of het gebruikt voor vrije tijd en andere pleziertjes – jouw PC en smartphone hebben waanzinnig veel informatie over je.

Dat is natuurlijk heel praktisch, maar zet ook de deur open voor anderen die hier maar al te graag hun handen op leggen. Deze gegevens zijn namelijk goud waard. Niet alleen kunnen ze worden verkocht, maar ze kunnen ook worden gebruikt voor identiteitsfraude, om je bankrekening te plunderen of gewoon om je een beetje te zieken.

Laten we het niet het moderne zakkenrollen noemen. Zakkenrollers lopen in ieder geval nog een beetje risico af en toe te worden gepakt en misschien een afranseling te krijgen.

Online zijn deze kwaadwillenden echter praktisch onschendbaar en ze worden alleen maar slimmer in hun methodes om jou geld afhandig te maken.

Je hebt daarnaast veel minder manieren om jezelf te beschermen. In het echte leven kan je slechte buurten vermijden en je portemonnee niet in je achterzak houden. Die mogelijkheden heb je online gewoonweg niet.

Het is dus belangrijk om te zorgen dat je jezelf goed beschermt tegen zaken als malware.

Wij zijn er uiteraard om je hiermee te helpen.

Wat is malware precies, welke soorten malware kun je tegenkomen en hoe kun je jezelf hier het beste tegen beschermen?

Wat is malware precies?

Malware is een samenvoeging van ‘Malicious software’ oftewel kwaadwillende software. Een programma dat je PC, smartphone of tablet infecteert met als enige doel data te stelen of je hardware kapot te maken.

Tegenwoordig is dat eerste het voornaamste doel, in eerdere jaren was malware die je systeem platlegt populairder, maar hackers realiseren zich dat ze veel meer geld kunnen verdienen door data te stelen of een systeem te gijzelen voor losgeld.

Jouw data zijn goud waard voor criminelen

Veelvoorkomende vormen van malware zijn virussen, trojaanse paarden, wormen, spyware, adware en ransomware.

Vooral ransomware is de afgelopen jaren veel in het nieuws doordat hackers er steeds vaker in slagen om enorme computersystemen te gijzelen en hier bizar hoge bedragen losgeld voor te vangen.

Malware is tegenwoordig bijna onontkoombaar. Er is letterlijk geen systeem veilig voor deze methode van aanvallen, vooral omdat er vaak gebruik wordt gemaakt van de zwakste schakel in de keten: mensen.

Het grootste gevaar bij dit soort aanvallen bevindt zich tussen de stoel en het toetsenbord.

Het is dus belangrijk om te weten welke vormen van malware er zijn en hoe je kunt voorkomen dat je in een van de meer voorkomende vormen trapt en per ongeluk je bedrijfsnetwerk, thuis PC of smartphone laat gijzelen.

Welke vormen malware zijn er?

Wanneer heb je voor het laatst een virusinfectie in jouw computer gehad? Gebeurt eigenlijk nooit meer hè?

Dat komt vooral doordat de vormen van malware de afgelopen jaren enorm divers zijn geworden. Er zijn bijna net zo veel vormen malware als er dieren in het dierenrijk zijn. En net als evoluerende levensvormen worden er telkens nieuwe variaties geïntroduceerd.

Daarom is het belangrijk om goed te weten welke vormen er zijn en waarom ze zo schadelijk zijn, voordat we kunnen kijken naar hoe we ons kunnen beschermen.

Virussen

Virussen zijn weliswaar minder gevaarlijk dan ze jarenlang zijn geweest, nog altijd worden er elk jaar miljoenen aan schade veroorzaakt door virussen.

Een virus is een stukje kwaadwillende code dat meestal verstopt zit in een ander bestand, vaak een document ofprogramma. Zodra je dat bestand uitvoert, wordt het virus actief en begint het aan zijn schadelijke werk.

Net als een echt virus zijn deze virussen erop gemaakt om zichzelf enorm snel te repliceren en hiermee het hele systeem te infecteren op een manier dat je het virus niet makkelijk meer kunt verwijderen. Het nestelt zich in systeemmappenwaar de meeste gebruikers geen toegang toe hebben en kan hier enorme schade toebrengen.

Wormen

Een worm is een stukje kwaadwillende code dat zodra het actief wordt, zich razendsnel verspreid over alle apparaten die op een netwerk zijn aangesloten. In tegenstelling tot een virus, heeft een worm geen programma nodig om zich te verspreiden.

De worm zelf zit verstopt in een document of wordt via een netwerk verspreid, voordat het exponentieel begint te groeien. Deze wormen kunnen enorme verliezen van gegevens betekenen voor bedrijven.

Trojaanse paarden

De meeste mensen zullen het verhaal van het Trojaanse paard wel kennen.

De oude Grieken gebruikten deze list waarbij ze een gigantisch houten paard voor de poorten van Troje achterlieten, waar ze zelf in verstopt zaten. Zodra de Trojanen het paard binnenhaalden, stroomden de Grieken uit het paard en namen ze de stad over.

De virusvariant van het Trojaanse paard werkt hetzelfde. Het kwaadwillende bestand is verstopt in een programma dat zich als behulpzaam voordoet.

Je denkt dus iets binnen te halen dat je helpt, waarna zich een Griekse tragedie ontvouwt.

Trojaanse paarden kunnen worden gebruikt om data te ontvreemden door bijvoorbeeld een achterdeurtje in je systeem te openen.

Ze kunnen ook specifieke programma’s aanvallen zodat de zwakheden hiervan worden gebruikt om je systeem over te nemen. Met alle gevolgen van dien. Verschil met andere virusvarianten is dat Trojaanse paarden zichzelf niet verspreiden.

Adware

Tegenwoordig misschien wel de meest voorkomende vorm van malware. Deze kwaadwillende software zorgt er voor dat er plots advertenties op je systeem worden getoond op plekken waar dit eerder nooit gebeurde. Daarnaast wordt het vaak gebruikt om stiekem informatie over jouw apparaat door te sturen aan de makers.

Het kan je browser automatisch gevaarlijke websites laten bezoeken, waar nog meer malware op je systeem wordt geïnstalleerd. Dit is echt ongelofelijk storend, en kan nog veel meer schade veroorzaken wanneer er niets aan wordt gedaan.

Maar gemiddeld genomen blijft de schade beperkt tot het verdienen van geld voor criminelen door op wat reclames te klikken.

Grappig feitje: enkele VPN providers zijn ooit begonnen als verspreiders van adware.

Spyware

Spyware is wat recenter dan adware en weet vaak antivirussoftware te omzeilen.

Deze software installeert zich op jouw apparaat en kan worden gebruikt om bijvoorbeeld je toetsaanslagen op je toetsenbord op te slaan. Hiermee kan een hacker vervolgens zien wat jouw wachtwoorden zijn en bijvoorbeeld je bankrekening overnemen.

Daarnaast kunnen ze zonder enige tegenstand precies zien wat jij allemaal doet op je computer, van welke bestanden je opent tot elke website die je bezoekt.

Dit is een bizar grote inbreuk op je privacy

Er zijn zelfs gevallen bekend van bedrijven die vormen van spyware installeren. In de gamesindustrie is er bijvoorbeeld een kopieerbeveiliging actief die zo bizar veel toegang tot je systeem vraagt, dat niet alleen games er langzamer van worden, maar dit bedrijf eng veel informatie over je kan verzamelen.

Ook veel mobiele games maken hier gebruik van. Dus kijk altijd goed welke toestemmingen je aan mobiele spelletjes geeft, zodat die er niet met al jouw data vandoor gaan.

Ransomware

Daar zijn we dan, ransomware. Ongetwijfeld heb je deze term recent op het nieuws voorbij zien komen. Criminelen houden hele bedrijven gegijzeld en gaan er vandoor met enorme sommen losgeld, meestal in virtuele valuta als Bitcoin om zo buiten schot van autoriteiten te blijven.

Er zijn uiteraard meerdere varianten, maar gemiddeld sluit ransomware je uit jouw eigen systeem door de volledige inhoud van je apparaat te versleutelen. Om de sleutel te krijgen om deze weer vrij te geven wordt je gevraagd om een fors bedrag in Bitcoin over te maken naar de criminelen.

Meestal is ransomware onderdeel van een phishing scam, waarbij een kwaadwillende je zover probeert te krijgen om op een foute link te klikken. Zodra je dit doet, wordt de ransomware naar jouw systeem gehaald en begint het meteen met het versleutelen van al jouw gegevens.

Al deze vormen van malware worden regelmatig naast elkaar gebruikt om enorm ingewikkelde aanvallen op bedrijven en kritieke infrastructuur uit te voeren.

Hoe weet je dat je een malware-infectie hebt?

Er zijn een paar manieren waar je aan kunt merken dat je geïnfecteerd bent.

Uiteraard valt het wel op als je hele systeem is versleuteld en je een bericht te zien krijgt dat je Bitcoins over moet maken om dit weer vrij te geven, maar vaker is een infectie geniepiger.

Een paar dingen om op te letten:

• Je systeem is plotseling flink trager dan normaal.
• De internetverbinding is zonder enige reden langzamer.
• Je hebt plots minder ruimte op je harde schijf.
• Sommige programma’s werken niet goed meer, of je hele PC gedraagt zich vreemd.
• Je ziet rare popups of wordt automatisch naar vreemde websites gestuurd.
• De startpagina van je browser is plots aangepast.
• Je ontvangt rare waarschuwingen van een programma dat je nooit hebt geïnstalleerd
• Er verschijnen plots rare posts op je sociale media

En soms.. soms merk je er helemaal niets van, terwijl criminelen er met al jouw gegevens vandoor gaan.

Hoe kan je jezelf beschermen tegen malware?

Allereerst moet je accepteren dat malware elke dag wordt verbeterd. Het is een crimineel business-model, dus zo lang er geld kan worden verdiend, wordt de kwaadwillende software alleen maar beter en moeilijker om te detecteren.

Hierdoor moet je er serieus rekening mee houden dat je jezelf niet meer volledig kunt beschermen tegen de meest geavanceerde aanvallen.

Als iemand jou actief probeert te hacken, ben je per definitie kansloos. Als een overheidsinstantie dit niet kan, ben je als consument aangeschoten wild.

Aan de andere kant ben je als consument geen enorm doelwit, er valt veel minder te halen, dus dat is een klein voordeel.

Dat betekent echter niet dat je je niet kan voorbereiden en kan zorgen dat je risico’s zo veel mogelijk beperkt.

De veiligste handen zijn die van jou

Dit zijn een paar dingen die je kan doen om malware te voorkomen:

• Blijf altijd oplettend.
  Malware verstopt zich vaak in andere programma’s. Van een verleidelijke advertentie online, naar een e-mail van Kees van accounting, malware kan overal voorkomen.
  Als je de mail van Kees niet helemaal vertrouwt, door rare spelfouten of dat rapport dat hij doorstuurt nog niet wordt verwacht, open de mail niet, en controleer even of Kees deze mail echt heeft verzonden.
• Hou je software up to date.
  Die storende Windows updates zijn er helaas niet voor niets. Iedere update dicht weer lekken in het systeem, en zeker als er plots een gevaarlijk lek wordt ontdekt, wordt hier snel op gereageerd door veel softwarebedrijven. Maar dan moet je wel die updates installeren.
  Doe je dit niet, zijn deze beveiligingslekken niet te voorkomen.
• Investeer in redelijke antivirussoftware.
  Hoewel dit tegenwoordig met de enorme verbeteringen aan Windows Defender niet zo nodig is als enkele jaren geleden. Maar als je dan een virusscanner op je PC zet, ga dan niet voor een of ander schimmige gratis variant, maar kies een gedegen scanner uit. Deze worden dagelijks geüpdate met gegevens over de nieuwste virussen, om te zorgen dat je echt veilig blijft.
  

• Maak goede backups op een externe harde schijf en doe dit regelmatig.
  De enige manier om een systeem dat is versleuteld terug te krijgen is of te betalen, of een backup van jouwgegevens terug te zetten naar een moment dat je nog niet was geïnfecteerd.
  Maar dat vereist wel werk van jouw kant, maak dus regelmatig backups en doe dit op een schijf die niet constant aan jouw PC verbonden is. Anders wordt deze schijf ook versleuteld bij een infectie. Zo kun je altijd een backup terugzetten en wordt het voor criminelen stukken minder interessant om ransomware te verspreiden.
  Als niemand betaalt, is er ook geen geld te verdienen.
• Gebruik een VPN wanneer je online gaat.
  Met een VPN kun je een hoop van de problemen vooraf al tegenhouden. Uiteraard zal een VPN je niet tegenhouden als je op een kwalijke link klikt, maar het kan je wel helpen om te zorgen dat websites niet direct aan jouw gegevens komen.
  Veel VPN’s hebben tegenwoordig ook bescherming tegen malware die je op websites tegen kunt komen. Zo kan er in ieder geval op de achtergrond niet een virus uit een of andere storende popup je systeem infecteren. Daarnaast hebben veel VPN’s ook actieve adblockers, die er voor zorgen dat dit soort popups helemaal wegblijven.

Malware vereist constante aandacht en oplettendheid

Als je van één ding doordrongen bent na het lezen van dit stuk, is het hopelijk dat je altijd en overal oplettend moet zijnom malware te voorkomen. De makers hiervan worden almaar geniepiger in het verstoppen van hun kwalijke werk.

Je kunt natuurlijk niet ieder moment van iedere dag voorzichtig zijn. Maar, met de bovenstaande tips, we hopen je in ieder geval wat handvatten te geven om de grootste gevaren te omzeilen.

Weet welke gevaren er op internet rondzwerven, zorg dat je jezelf beschermt met goede en betrouwbare software en installeer nooit bestanden waarvan je niet zeker weet waar ze vandaan komen.

Combineer dit alles met een VPN en de kans dat je een infectie oploopt is in ieder geval stukken kleiner. En schaam je niet mocht je toch een keer geïnfecteerd worden, maar zorg dat je actie onderneemt.

Betaal nooit om je computer te ontsluiten en maak regelmatig backups.

Op die manier is er geen geld te halen en gaan criminelen vanzelf over naar een ander verdienmodel. Maar blijf altijd oplettend.